Dr.İlhami Pektaş: 2025 Yılında Raylı Sistem Yatırımları Tüm Hızıyla Devam Ediyor

2025 Yılında Raylı Sistem Yatırımları Tüm Hızıyla Devam Ediyor

Dr.Ä°lhami PektaÅŸ

Ülkemizde tasarımından nihai ürüne yerli ve milli marka raylı ulaşım sistemlerini üreterek, birer dünya markası haline getirmeyi kendisine ana hedef olarak belirleyen olan ARUS, Anadolu’nun 27 ilinden 180 üyesi ile Türk raylı sistemler sektörünün önde gelen tüm kuruluÅŸlarını bir araya getirerek, sektörde iÅŸbirliÄŸi, güç birliÄŸi ve milli markalar üretme görevini üstleniyor. ARUS, kurulduÄŸu günden bu yana büyük gayretleri sonucunda ithal edilen raylı sistem araçlarında en az %51 yerli katkı saÄŸlamakla kalmamış, ürettiÄŸi milli marka Tramvay, HRS, Metro, Banliyö treni, Elektrikli Tren, Hızlı Tren, Anahat ve Manevra Lokomotifleri, Vagon ve Sinyalizasyon sistemlerinde yerlilik oranını %70 seviyesine çıkarmayı baÅŸarmıştır. Hedef Raylı sistemlerde milli marka ve %80 yerlilik.

Milli markalarımıza en güzel örnekler olarak Panorama, Ä°stanbul, Kayseri, Ä°pekböceÄŸi Tramvayları, Ä°stanbul ve Green City LRT, Sürücüsüz Metro, HSL 700 Hibrit Lokomotifi, E1000 Manevra Lokomotifi, E5000 Elektrikli Ana Hat Lokomotifi, DE10000 Dizel Elektrikli Manevra lokomotifi, 160 km ve 225 km/ saat hıza sahip Elektrikli Tren Setleri, Banliyö trenleri, Yeni nesil yük vagonları, Cer motorları ve Milli sinyalizasyon sistemleri verilebilir. Üretilen raylı sistem araçları bugün ülkemizde Bursa, Kayseri, Ä°stanbul, Samsun, Kocaeli, Antalya, Ä°zmir ve Gaziantep illerimizde, yurt dışında ise Romanya, Polonya ve Tayland ÅŸehirlerinde hizmet vermektedir. ARUS üyeleri, kısa sürede baÅŸarılarını uluslararası alanda da kanıtlayarak geçen yıl Polonya’dan Tanzanya’ya, Katar’dan Tayland’a Dünyanın 25 ülkesine altyapı dahil yaklaşık 1 milyar USD’lık raylı sistem ihracatı yapmıştır.

Romanya'nın TimiÅŸoara kenti için 40 adet yüksek teknolojili tramvay ve IaÅŸi kenti için 34 adet tramvay üreten Bozankaya, geçen yıl Ä°talya’da 20 adet, Sırbistan Belgrad'taki 25 tramvay ihalesini kazandı. Siemens Mobility ile oluÅŸturduÄŸu yeni konsorsiyum ile Bangkok için Sincan’da 159 adet metro aracı üretmeye hazırlanıyor. Yapılan anlaÅŸmalar çerçevesinde 2025 yılında bu ülkelere üretimler tüm hızıyla devam ediyor.

Bozankaya tarafından üretilen 28 adet ülkemizin ilk yerli ve milli sürücüsüz metro araçları Gebze-Darıca hattında hizmet vermek için raylara indirildi. Her biri 4 vagondan oluÅŸan toplam 7 setin üretimi yüzde 63 yerlilik oranı ile tamamlanarak UlaÅŸtırma ve Altyapı Bakanlığına teslim edildi.  15,4 kilometrelik hatta bir seferde normal dolulukla 1150 yolcu, daha yoÄŸun yerleÅŸimlerde ise 1500'leri yolcu taşınabilecek. Hattın diÄŸer bir önemli özelliÄŸi ise Aselsan tarafından geliÅŸtirilen Milli sinyalizasyon sistemi kullanılması. 2025 yılında Gebze-Darıca hattının açılmasıyla milli metro araçları ve milli sinyalizasyon sistemi hizmet vermeye baÅŸlayacak.

Bozankaya, 2023 yılında Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediyesi ile Kadıköy-Sabiha Gökçen Havalimanı, M4 ve M10 hatlarında hizmet vermek üzere 100 adet metro aracı sözleÅŸmesi yaptı. SözleÅŸme kapsamında GoA2 özelliÄŸine sahip 25 Set 4 araçlık diziden oluÅŸan, 88,5 m. uzunluÄŸunda, minimum 1032 yolcu kapasiteli, 80 km/s maksimum servis hızına sahip metro araçları 32 ayda teslim edilecek.

Bozankaya, geçen yıl Ä°zmir BüyükÅŸehir Belediyesi’nin açtığı 22 araçlık tramvay ihalesini kazandı. Bozankaya’nın Ankara Sincan’daki tesislerinde %60 yerlilik ÅŸartı ile üretilecek araçlar, 32,5 metre uzunluÄŸunda, yüzde 100 alçak tabanlı, beÅŸ modüllü, 280 yolcu taşıma kapasitesine sahip olacak ve araçların tamamı 26 ay içinde tamamlanacak. Araçların peyderpey 2025 ve 2026 yılında hizmet vermesi bekleniyor.

Bursa’nın ulaşım altyapısına güç kazandıracak 20 adet hafif raylı sistem aracı ihalesini kazanan Bozankaya’nın yeni araçları, önümüzdeki aylarda 284 yolcu taşıma kapasitesine sahip, 28 metre uzunluÄŸunda ve 2,65 metre geniÅŸliÄŸinde olacak Bursa için çevre dostu ve konforlu bir ulaşım deneyimi sunacak.

ASELSAN ile Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayi A.Åž. (TÜRASAÅž) arasında Demiryolu Sinyalizasyon Sistemleri kapsamında toplam tutarı 75 milyon avro olan yeni bir sözleÅŸme imzalandı. SözleÅŸme kapsamında teslimatlar 2025 ile 2028 yılları arasında gerçekleÅŸtirilecek.

TÜRASAÅž tarafından üretilen yüzde 70 yerlilik oranına sahip yerli ve milli toplam 32 vagondan oluÅŸacak 8 elektrikli trenin ilk seti 2025 yılında Gaziantep’te raylarla buluÅŸtu. Üretimi süren tren setleri, saatte 90 kilometre maksimum hıza ulaÅŸacak. Gaziray’da kullanılacak ilk Milli Banliyö Tren Setinin test sürüÅŸleri gerçekleÅŸtirildi. Gaziray projesi kapsamında 25,5 kilometre güzergahta 2 adet hızlı tren hattı ve 2 adet banliyö hattı olmak üzere 4 hatlı elektrikli ve sinyalli demiryolu hattı bulunuyor. Bu proje kapsamında toplamda 112 kilometre yeni demiryolu hat yapımı gerçekleÅŸtirildi.

Bu yıl içinde Gaziantep’e ikincisi haziran ayında, diÄŸer 3 seti aÄŸustos ayında ve son 3 seti de ekim ayında olmak üzere 28 vagondan oluÅŸan 7 tren set daha teslim edilecek. Dört vagondan oluÅŸan her bir set 206’sı oturan yolcu olmak üzere toplam 1000 yolcu taşıma kapasitesine sahip olacak.

2023 yılında TÜRASAÅž tarafından üretilen saatte 160 kilometre hıza sahip ilk milli ve yerli elektrikli tren setleri Adapazarı-Gebze arasında hizmete girdi. Yeni Sakarya ismi verilen 3 tren seti ÅŸu an Adapazarı-Gebze arasında yolcu taşımacılığı yapıyor. 2025 yılında 10 set, 2026 yılında 9 set olmak üzere toplamda 19 set daha üretilerek hizmet vermeye baÅŸlayacak. 

Saatte 225 kilometre hıza sahip Yerli ve Milli Elektrikli Hızlı Tren Seti’nin ilk gövde kaynağı geçen yıl TÜRASAÅž’ta yapıldı. Yüzde 65 yerlilik oranı ile alüminyum gövdeli 8 araçtan oluÅŸacak milli elektrikli hızlı tren setleri toplam 584 yolcu kapasitesine sahip olacak ve 2026 yılında ilk prototipleri üretilerek testleri tamamlanacak.

TÜRASAÅž, geçen yıl saatte 140 kilometre hıza sahip yeni nesil ‘EskiÅŸehir 5000' Milli Elektrikli Anahat Lokomotifi Projesi kapsamında TCDD Taşımacılık ile 95 adet lokomotif sözleÅŸmesi yaptı. Seri üretime geçen E5000 Milli lokomotiflerin ilk 20 adedi bu yıl olmak üzere 2027 yılına kadar tamamı üretilerek hizmet vermeye baÅŸlayacak.

Ayrıca 503,3 Kilometre uzunluÄŸunda Ankara-Ä°zmir arasını 3.5 saate düÅŸürecek Yüksek Hızlı Tren Hattı Projesinin 2027 yılında hizmete girmesi planlanıyor. Toplam 303 km uzunluÄŸa sahip Mersin-Adana-G.Antep Yüksek Hızlı Tren Hattı Projesi de tüm hızıyla devam ediyor. Proje, Mersin ve Gaziantep ÅŸehirleri arasındaki yolculuk süresini 2 saate düÅŸürecek. Projenin 2026 yılı sonunda tamamlanması hedefleniyor. Yerköy-Kayseri YHT Projesi ise 142 km’lik çift hat uzunluÄŸunda olup 2028 yılında tamamlanması planlanıyor. Böylece Ankara-Kayseri-Yerköy arası ulaşım süresi 2 saate düÅŸecek. Halkalı Kapıkule, Bandırma Bursa Osmaneli yüksek hızlı tren projelerinin ise 2026 yılında hizmete girmesi bekleniyor. Halkalı-Kapıkule arasında 229 km’lik güzergâhta çift hatlı, 200 km/saat hızında, yolcu ve yük taşıma amaçlı bir hızlı tren hattı inÅŸa edilecek. Toplam 201 km uzunluÄŸundaki Bandırma-Bursa-YeniÅŸehir-Osmaneli arasında 200 km/saat hıza uygun yeni çift hatlı, elektrikli ve sinyalli hızlı tren hattı planlandı. Proje tamamlandığında YHT'lerle hem Ankara-Bursa, hem de Bursa-Ä°stanbul yaklaşık 2 saat 15 dakika olacak.

Bu amaçla 2 bin 251 kilometre olan YHT ve HT hat uzunluÄŸunu, 2025’te 2 bin 607 kilometreye, 2026'da 2 bin 843 kilometreye ve  2027'de ise yüzde 83 artışla 4 bin 122 kilometreye ulaÅŸacak.

Ülkemizde planlanan tüm YHT çalışmaları tamamlandığında 2053 vizyonu doÄŸrultusunda 52 ilimizin Yüksek Hızlı Trenle buluÅŸması hedefleniyor.