Dr. İlhami Pektaş: Yerli ve Milli Üretime Adanmış Ömürler: 17         Berdan Cıvata San. A.Ş. –Hasan Şemsi

Yerli ve Milli Üretime Adanmış Ömürler: 17                                        
Berdan Cıvata San. A.Åž. –Hasan Åžemsi

Dr. Ä°lhami PektaÅŸ

1979-1980 yılında Yunus Åžemsi tarafından Almanya’da çalıştığı ÅŸehirden 5 adet kullanılmış tezgah satın alındı ve ülkeye getirilen bu tezgahlarla Tarsus’ta 150 metrekarelik bir Torna Atölyesi olarak kuruldu.

Berdan Torna Atölyesi kurulduktan 2 yıl sonra STFA Cıvata Fabrika MüdürlüÄŸü’nden 45 yaşında emekli olan Makina Yük. Müh. Hasan Åžemsi iÅŸin başına geçti. 12 yıllık deneyim sahibi Hasan Åžemsi, kurulan Torna Atölyesi’ni çok iyi bildiÄŸi cıvata ve somun gibi baÄŸlantı elemanları üretimine yönlendirdi.

Çukurova bir Tarım Bölgesi’dir. Tarsus’u bırakıp Türkiye’nin sanayi bölgelerine giderek orada arsa almak, inÅŸaat yapmak, sermayelerinin yokluÄŸu nedeniyle imkânsızdı. Bırakın sermayeyi, teminat verecek evleri, tarlaları olmadığından kredi alma ÅŸansları bile yoktu. Kendi yaÄŸlarıyla kavruldular. 2000 yılına kadar 20 yıl Tarsus’ta kaldılar. Bu sürede Atölye’yi 400 metrekareye, çalışan sayısını da 25’e çıkardılar. Tarsus-Mersin OSB’de 5 bin metrekarelik yeni bir arsa aldılar. Üzerine 3 yılda bitirebildikleri 1.500 metrekare kapalı alana sahip bir fabrika binası kurdular. Artık bankalara teminat verebilmek için arsaları ve fabrikaları vardı. Bu dönemde KOBÄ°’ler için KOSGEB destekleri de baÅŸlamıştı.

En iyi bildikleri iÅŸe; yani cıvata, somun, saplama gibi baÄŸlantı elemanları üretimine ağırlık verdiler. Ama kaliteli cıvata, somun için Isıl Ä°ÅŸlem Tesisleri yoktu. Onları Korozyona Karşı korumak için Elektrogalvaniz Tesisleri veya Sıcak Daldırma Galvaniz Tesisleri de yoktu. Ürünlerin standartlara uygunluÄŸunun kontrolü için Test Cihazları veya Laboratuvarları da yoktu. Bu tesisler ve söz konusu üretimle ilgili tüm bu iÅŸlemler Yüksek Katma DeÄŸerli ürünler için ÅŸarttı. Bu iÅŸlemleri bir süre dışarıdaki kuruluÅŸlarda hizmet alarak yaptırmak zorunda kaldılar.

2000 yılından önceki Tarsus’ta geçen 20 yılda sadece 25 istihdam yaratabilmiÅŸlerdi.

2000 yılında OSB’ye 1.500 metrekarelik tamamlanmış fabrikaya 25 kiÅŸi olarak taşındıktan sonra OSB’de geçen ilk 20 yılda arsaları 46 bin metrekareyi fabrika binaları 22 bin metrekareyi bulmuÅŸ, çalışan sayısı 53’ü mühendis olmak üzere 375’e ulaÅŸmıştı. Bu tarihten sonra OSB’de harika iÅŸler baÅŸardılar.

Hatalardan Önemli Dersler Aldılar

AfÅŸin – Elbistan Termik Santrali’nden sipariÅŸ aldıkları 10 ton kadar 10.9 kalite daldırma galvanizli cıvatayı “Hidrojen Kırılganlığı” hatası nedeniyle hurdaya atmak ve bir yıllık kazançlarını kaybetmek durumunda kaldılar. Cıvatalarda sıcak galvaniz kaplama öncesi temizleme sırasında asitte fazla bekletildiÄŸi için çatlaklar oluÅŸmuÅŸtu. Cıvataları sıkarken 10 tanesinden 3-4 tanesinin kafası kopuyordu. SertleÅŸtirilmiÅŸ, yüksek mukavemetli 10.9 kalite cıvatalarını çok tecrübeli, her yıl binlerce ton sıcak galvaniz yapan firmada kaplattıkları halde bu sorun yaÅŸandı ve müÅŸteriye çok mahcup oldular.

Zararına da olsa cıvataları yeniden üreten ve bu sefer farklı bir tesiste kontrol ettirerek yeniden galvaniz kaplatan Berdan Cıvata’nın sipariÅŸi çok fazla gecikmeden teslim etmesi müÅŸteride büyük bir memnuniyet yaratmış ve kendilerine büyük bir itibar kazandırmıştı.

Sıcak Galvaniz’de asitle yapılan ön temizleme iÅŸlemi kurallara uygun yapılmaz ise “Hidrojen Kırılganlığı” denilen bir risk meydana geliyor ve bu risk cıvataları kırılgan hale getiriyordu. Bu olay Berdan Cıvata’yı büyük bir zarara uÄŸratmakla beraber onu bir patent alımına kadar götürdü. Ayrıca gerek Türkiye’de gerekse Avrupa’da bu sektörde Berdan’ın önemli ve güvenilir bir isim olmasının önünü açtı.

Sıcak Galvaniz Hatası Berdan’ı Tesis Sahibi Yaptı

Sıcak Galvaniz için fırını 30 ton çinko alan bir cıvata kaplama tesisi yaptılar, Çukurova Kalkınma Ajansı’ndan %40 hibe desteÄŸi aldılar, başına da iÅŸini çok iyi bilen bir kimyacı bayanı Müdür olarak atadılar. Sıcak Galvaniz Kaplamada “Hidrojen Kırılganlığı Riski Sıfır” kaplama yapmaya baÅŸladılar. Patent aldıkları bu kaplama tekniÄŸi büyümelerinin itici bir gücü oldu. Bu patent yurtdışından ve yurtiçinden önemli çok sayıda büyük müÅŸterinin Berdan’a gelmesine vesile oldu. BaÅŸlangıçta bir vardiyayı tam dolduramazken, üç vardiya çalışma bile sipariÅŸlere yetmez oldu. Sıkışıklığı Adana, Ankara, Konya ve Ä°stanbul’da bulunan Sıcak Galvanizci dostlarından destek alarak giderdiler. Genelde oralara Kırılma Riski olmayan sertleÅŸtirilmemiÅŸ yumuÅŸak ürünleri gönderdiler. Dışarıda kaplama yapılması nakliye maliyetlerini artırdığı ve gecikmelere neden olduÄŸu için 130 tonluk yeni bir Galvaniz Tesisi daha kurma kararı aldılar ve böylece dışa bağımlı olmaktan tamamen kurtuldular.

Fason Isıl İşlem Hatasından Pahalı Bir Ders Aldılar

Kahire’den 40-50 metre boyda çelik profil olarak üretilmiÅŸ cıvata baÄŸlantılı kafes direÄŸin 10.9 kalite cıvatalarını üretip, Adana’da bir fasoncuda sertleÅŸtirdi. Cıvatalar direk parçaları ile Kahire’ye gitti. Orada cıvatalar montajı yapılan direk, vinçle binanın tepesine yerleÅŸtirilmek üzere kaldırılırken vincin direÄŸi hafif sarsması ile cıvatalar kırılmış, direk 3 parçaya bölünmüÅŸ.  Almanya’da yapılan testler cıvataların yanlış banyoda sertleÅŸtirildiÄŸini göstermiÅŸ. Cıvataları yeniden üreten Berdan Cıvata baÅŸka bir firmada Isıl Ä°ÅŸlem yaptırarak Kahire’ye uçakla göndermek zorunda kaldı.  Isıl Ä°ÅŸlemcinin yaptığı hatanın bedeli Berdan Cıvata’ya çok ağır oldu. Uçak Navlunu, cıvataların ikinci kez üretilmesi, Almanya’da test parası gibi ek maliyetler Berdan’a çok pahalı ve unutulmaz bir ders verdi. Bu dersten sonra da Berdan Cıvata kendi bünyesinde ısıl iÅŸlem tesisi kurma kararı aldı.

BaÅŸlangıçta fabrikaya 400 kg kapasiteli kamara tipinde bir SertleÅŸtirme Tesisi kuruldu. Ä°ÅŸler artınca bir adet ısıl iÅŸlem tesisi daha ilave edildi. 0,5 kiloya kadar ağırlıkta somunlar ve cıvatalar için 40 metre boyunda Bantlı bir Otomatik SertleÅŸtirme Tesisi alındı.

Daha sonra Rüzgar Enerji Türbinleri’nin 3 metre boyunda beton ankaraj saplamalarının ısıl iÅŸlemi için Kuyu Tipi, 1 ton kapasiteli Elektrikli bir SertleÅŸtirme Tesisi daha ilave edildi.

Devamlı artan talepler nedeniyle bir tanede 1,5 tonluk Kamara Tipi SertleÅŸtirme Tesisi alınarak tüm sertleÅŸtirme iÅŸlemlerini kendi tesislerinde yapmaya baÅŸladılar.

Kaliteli üretime çok önem veren Berdan Cıvata, yaÅŸadığı galvaniz kaplama ve ısıl iÅŸlem sorunlarını bir daha yaÅŸamak istemediÄŸi için bu tesisleri kendi bünyesine kazandırdı ve tüm kontrollerini kendi elemanları ile gerçekleÅŸtirdi. Böylece gerek yurt içinde ve gerekse yurt dışında güvenirliÄŸi ve tanınırlığı daha da arttı.

Laboratuvarda Yapılan Hatalar Hayırlı Sonuçlar DoÄŸurdu

Berdan Cıvata’nın aldığı önemli derslerden birisi de laboratuvarda yapılan bir hata oldu. Türkiye’nin çelikte en güvenilir firmalarından birinden cıvatalık çelik malzeme alındı. Sertifikasında mukavemeti 60 kg/mm2 yazan çelikten 6.8 kalite cıvata üretmiÅŸlerdi. Test için Adana’da bulunan bir test laboratuvarına 3 tane cıvata gönderdiler. Ertesi günü gelen raporlarda cıvataların 26-30 kg/mm2 gibi yarı mukavemette olduÄŸunu görünce çok ÅŸaşırdılar. Bu imkansızdı. Sevk öncesi farkına varılmasaydı sipariÅŸi veren firmanın ülkesinde veya çıkış Gümrüklerinde büyük sıkıntı yaÅŸanacak ve bu olay Berdan’a olan güveni zedeleyecekti.

Ertesi günü, aynı partiden 3 numune daha alıp Adana’ya götüren Hasan Åžemsi, numunelerin nasıl doÄŸru baÄŸlanacağını operatöre anlattı ve test tekrarlandı, Evet, sonuç 60 – 62 kg/mm2 bu defa doÄŸru çıkmıştı yani cıvata 6.8 kalite idi. Çok pahalıya mal olan, böylesi hatalı iÅŸlemlerden dersler çıkararak bünyelerine bir de Test Laboratuvarı eklemeye karar verdiler.

Bir arkadaşından kullanmadığı Sertlik Ölçme Cihazını 6 aylığına ödünç aldılar. Leasing ile 60 tonluk Çekme Testi Cihazı temin ettiler. Ä°htiyaç arttıkça, yeni Sertlik Ölçme Cihazları ve diÄŸer Test Cihazlarını aldılar. Spektral Analiz Cihazı, Mikrosertlik Cihazı, Rockwel Sertlik Cihazı, Tork Testi Cihazı ve 500 tonluk Patenti Berdan’a ait Çekme Testi Cihazı’nı bünyelerine kazandırdılar. Bir Alman Hocanın General Electric için üretilen M72 çapta–10.9 kalite bir cıvatanın inceltilmeden 430 tonda kopma testini izlemesi hocayı hayrete düÅŸürmüÅŸtü.

Hoca, Almanya’da en güçlü Test Cihazının 300 ton çekme kapasitesine sahip olduÄŸunu, Berdan Cıvata’nın ise 500 ton kapasite ile Avrupa’da en güçlü Çekme Testi Cihazı’na sahip olduÄŸunu söyledi. Daha bunun gibi bir takım kaliteye yönelik Test Cihazları satın alındı. Berdan, kısa süre içinde Türkiye’nin cıvata, somun ve baÄŸlantı elemanları sektöründe en zengin Laboratuvarına sahip oldu. 2 yıllık bir çalışma ile Laboratuvara ISO EN 17025’e göre Akredite Belgesi alındı. Tüm bu üstün özellikler yurt içi ve yurt dışındaki fuarlarda Berdan Cıvata için fark yaratarak sayısız müÅŸteriler kazandırdı.  Fuarda ISO EN 17025 Akredite Belgesi’ni gören bir Alman “Bu belge sizde var mı?” diye inanmaz bir tavırla sorar. “Olmasa neden standa asalım” cevabı üzerine 2-3 hafta sonra Berdan’da olacağını söyler. Akredite Belgeli Laboratuvarı görmeye gelir, ÅŸu anda Berdan’ın en iyi müÅŸterilerinden birisi olur. Bu Belge Türkiye’de sektörde halen sadece Berdan’da vardır.

Tüm Yan Ä°ÅŸlerle Ä°lgili Tesisleri Tek Çatı Altına Topladılar

Böylece cıvata, somun, saplama Üretim Tesisleri, Isıl iÅŸlem ve SertleÅŸtirme Tesisleri, Korozyon önleyici Kaplama Tesisleri ve Akredite Belgeli Test Laboratuvarı ile üretimin tüm aÅŸamalarında test ve kontroller aynı çatı altındaki tesislerde yapılır hale gelindi. Bütün bu tesisler Berdan Cıvata’yı sektörde çok güçlü ve güvenilir bir konuma getirdi.

Yurtiçi – Yurtdışı Fuarlarda, Sektör Dergilerinde bu durumu devamlı duyurarak, çok iyi iÅŸler alındı ve ihracat baÄŸlantıları yapıldı.

Berdan’ın Ulusal ve Uluslararası BaÅŸarıları

Dünyanın Dev Rüzgar Gülü üreticileri, (Danimarka’nın Siemens’i – Vestas’ı, Almanya’nın Nordex’i – Enercon’u, Ä°spanya’nın Alstom’u, Gamesa’sı, Amerika’nın GE’si) kritik cıvataları için hep Berdan’ın müÅŸterisi oldular.

Alman Dev Hırdavat KuruluÅŸu Würth, 2019’da %95 puanla Berdan’a “A Sınıfı Tedarikçi Belgesi” verdi.

GE, 2020’nin son çeyreÄŸinde yaptığı tüm testlerde 100 üzerinden 100 puan aldığını yazılı olarak Berdan’a bildirdi.

Anamur – Kıbrıs arasında denizin 250 metre altından giden 80 km boyundaki Ä°çme Suyu Projesi’nin deniz suyuna en az 100 sene dayanımlı ASTM A193 Gr B7/2H kalite özel kaplanmış Boru BaÄŸlantı Cıvatalarını tamamen Berdan üretti.

Azerbaycan doÄŸalgazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyan 1.800 km’lik TANAP Boru Hattının, B7/2H kalite FlanÅŸ BaÄŸlantı cıvatalarını paslanmaya karşı 2.400 saat Tuz Püskürtme Testi’ne (80 – 90 yıl) dayanımlı Teflon Kaplı olarak yine Berdan Cıvata üretti.

Bu arada Avrupa’nın en uzun ikinci Osmangazi (Ä°zmit) Köprüsü’nün dört ayağını taşıyan 10 metre uzunluÄŸunda, 780 kg ağırlığındaki ankaraj cıvatalarını, ayrıca Dünyanın en uzun köprüsü Çanakkale Köprüsü’nün 318 metre boyundaki ayaklarını taşıyan 10 metre uzunlukta ve 600 kg ağırlıktaki ankaraj cıvatalarını da Berdan üretti.

Türkiye’de Limak’ın bir defada aldığı en büyük 4,3 Milyar Dolarlık Kuveyt Havaalanı iÅŸinin 61 tır sıcak galvanizli 10.9 kalite cıvatalarını,

Katar 2022 Olimpiyatları için hazırlanan 93 bin kiÅŸilik Stadyum cıvatalarını,

Bakü’deki Azfen Rafinerisi’nin tüm B7/2H kalite cıvatalarını da Berdan üretmiÅŸ ve büyük bir baÅŸarı ile teslim etmiÅŸtir.

Bu baÅŸarılardan sonra Berdan Cıvata, bugün Dünyanın neresinde ne büyüklükte bir MEGA PROJE olursa olsun 50 yıllık bilgi birikimi ve tecrübeleriyle, 400’e yaklaÅŸan nitelikli ekibiyle, her türlü baÄŸlantı elemanlarına uygun tezgahlarıyla, Akredite Belgeli Laboratuvarı ve Turqualty – Ar-Ge Merkezi Belgeleri ile tüm dünyadaki MEGA Projelere Çözüm Ortağı olmaya ve gururla ülkemizi temsil etmeye hazır olduÄŸunu Berdan güvencesiyle dile getirmektedir.