Durağan Dönemden Sonra Oluşan Yüksek Talep Artışı Metal Döküm Sektörü Girdi Fiyatlarında Önemli Dalgalanmaların Yaşanmasına Neden Oldu

Metal Döküm Sektörünün Ana Gündemi: Ana Girdi Fiyat Dalgalanmaları

DuraÄŸan Dönemden Sonra OluÅŸan Yüksek Talep Artışı Metal Döküm Sektörü Girdi Fiyatlarında Önemli Dalgalanmaların YaÅŸanmasına Neden Oldu

Ana Girdi Fiyat Dalgalanmalar Döküm Üretimine Nasıl Yansıdı?

Covid-19 pandemisiyle birlikte Metal Döküm Sektöründe 2020 yılının son çeyreÄŸinde kendisini hissettiren ve 2021 yılında artarak devam eden “ana girdi fiyatlarındaki dalgalanmalar” sektörde gündemin ana belirleyicisi durumuna geldi. Ana girdi maliyetlerindeki artışların yanında son dönemde bazı ürünlerin temininde de sorunlar yaÅŸanıyor. Bu geliÅŸmelerin döküm üretimini nasıl etkilediÄŸini Türkiye Döküm Sanayicileri DerneÄŸi’nin (TÜDÖKSAD) tedarikçi ve döküm üreticisi üyeleri deÄŸerlendirdi.

Girdi Fiyatları Neden Yükseldi?

Covid-19 pandemisiyle birlikte tüm sanayi sektörlerinde olduÄŸu gibi Metal Döküm Sektörü ana girdi fiyatlarında da önemli artışlar yaÅŸandı. Özellikle 2020 yılının son çeyreÄŸinde yaÅŸanan fiyat dalgalanmaları arz/talep arasındaki büyük dengesizlikten kaynaklanıyor. 2020 yılının ilk yarısında Covid-19 pandemisinden kaynaklı ana sanayilerde büyük duruÅŸlar yaÅŸandı. Yılın üçüncü çeyreÄŸinde ise yeni normalleÅŸmeyle birlikte önemli oranda sipariÅŸ artışları görüldü. 2021 yılında da sipariÅŸ artışları devam ediyor. Yeni normalleÅŸmeyle birlikte metal döküm üretiminin yükseleceÄŸi öngörülebiliyordu. Ancak üretim artışının bu kadar hızlı artabileceÄŸi ne üretim ne de tedarik tarafında öngörülememiÅŸti. Buna baÄŸlı olarak tahminlerin çok üzerinde artan talep karşısında arzın yetersiz kalması ana girdi fiyatlarının bu artışındaki temel neden olarak görülüyor.

GeçtiÄŸimiz dönemlerde yerel ve küresel birçok fabrika, taleplerinin azalması, pandemik riskler ve yasal zorunluluklar gereÄŸi; kapasite azaltımı veya belirli periyotlar ile üretimi durdurma gibi yöntemlere baÅŸvurmak zorunda kalmıştı. Devlet yönetimleri düzeyinde atılan normalleÅŸme adımlarıyla beraber talepte beklenenin ötesinde hızda artışlar yaÅŸandı. Yeni normal dönemle birlikte oluÅŸan arz artışının talebi karşılayamaması sonucu piyasada arz/talep dengesizliÄŸi görüldü ve oluÅŸan bu durum nedeniyle yüksek fiyat artışları, serbest piyasa koÅŸullarında kaçınılmaz hale geldi. Bunun üzerine ihracatçının lojistikte yaÅŸadığı sıkıntılar, gümrük kapılarının kapasite yetersizliÄŸi, ihracat-ithalat dengesinin bozulması ve buna benzer yaÅŸanan problemler navlun fiyatlarını çok ciddi oranda arttırdı. Yükselen EMTÄ°A fiyatlarına navlun fiyatlarının da eklenmesiyle birlikte piyasa normalleri dışında fiyatlamalar oluÅŸtu.

Metal Döküm Sektörünün ana girdileri arasında görülen pik, hurda ve alyaj fiyatlarında özellikle 2020 yılının dördüncü çeyreÄŸinde baÅŸlayan artış eÄŸilimi 2021 yılında da hız kesmedi. Yüksek talepten kaynaklı olarak baÅŸlayan bu eÄŸilim, tedarik ve lojistik zincirinde oluÅŸan kırılmalar sebebi ile artarak devam ediyor.

Hammadde Tedarik Sorunları

Pandeminin ilk döneminde, karantina önlemleri ve kapanmalardan dolayı hammadde tedarikinde kabul edilebilir lojistik sorunlar yaÅŸanmıştı. Tüm sanayi sektörlerinde olduÄŸu gibi Metal Döküm Sektöründe de özellikle bazı ürünlerin temini zorlaÅŸmıştı. Bu dönemde ise yüksek talep karşısında yetersiz kalan navlun ekipmanı (konteyner) ve gemi seferleri nedeni ile navlun fiyatlarının artması sorunu ile karşı karşıyayız. Yanı sıra, yükleme ve varışlarda da gecikmeler yaÅŸanmaya devam ediyor.

Ayrıca talep artışının bu kadar fazla olacağını öngöremeyen lojistik sektöründe oluÅŸan kapasite yetersizliÄŸi de temin sorunlarının devam etmesinin nedenlerinden biri olarak görülüyor. Yeni normalleÅŸmeyle birlikte denizyollarında iptal olan seferler, ekipman yetersizliÄŸi ve liman sıkışıklıkları önemli oranda azalmış görülüyor. Ancak lojistik sektörü pandemi öncesi performansına hala ulaÅŸamadı. Buna neden olarak ise; arz/talep dengesizliÄŸinden doÄŸan ve halen sürmekte olan küresel konteyner krizini ve pandeminin yaktığı meÅŸale ile yüksek seviyelere gelen navlun ücretlerinden feragat etmek istemeyen armatörlerin politikaları olarak görülüyor.

Hammadde Fiyat Artışları ve Tedarik Sorunları Ne Zamana Kadar Sürer?

Girdi maliyetlerindeki dalgalanmalar ve tedarik sorununda iki boyuta dikkat çekiliyor. Birincisi 2021 yılının başından bu yana tüm girdi maliyetlerindeki yüksek artış; pik, hurda, kok gibi ana girdilerin yanında bakır, kalay, silis gibi tüm ikincil hammadde fiyatlarında da çok yüksek artışların yaÅŸandığı gözlemlenebiliyor. Bunların yanında sektör, reçineden ambalaj malzemelerine kadar tüm yardımcı malzemelerde de önemli bir maliyet artışıyla karşı karşıya. Ayrıca navlun maliyetlerinde de önemli derecede artış yaÅŸandı. Bu artış hem hammadde tedarikini hem de müÅŸteri sevkiyatları tarafını etkiliyor. Bahsedilen bu sorunların sadece Türkiye özelinde deÄŸil de küresel düzeyde yaÅŸandığı söylenebilir. Ancak ülkemizde Mayıs ayından bu yana oldukça yüksek seyreden elektrik piyasa takas fiyatı enerji girdi maliyetlerinde de önemli bir artışa neden oluyor.

Sorunun ikinci boyutu ise bulunabilirlik… Yukarıda bahsedilen maliyet artışlarına ek olarak bazı malzemelerin temin edilmesiyle ilgili de zaman zaman sıkıntılar yaÅŸanıyor.

Girdi fiyatlarındaki dalgalanmalarla birlikte yaÅŸanan tedarik sıkıntıları tüm dünyada paralel ÅŸekilde yaÅŸanıyor. Maliyet ve tedarik sorunlarının kısa sürede çözülemeyeceÄŸi, arz/talep dengesinin Covid-19 pandemisi öncesindeki normali yakalamasıyla fiyat dalgalanmalarının durulacağı öngörülüyor. Bu dengenin de ancak 2022 yılı ikinci yarısından sonra yakalanabileceÄŸi öngörülüyor.

Artan Fiyatlar Metal Döküm Sektörü Üretimini Nasıl Etkiliyor?

Artan maliyetler ve tedarik sıkıntıları ÅŸimdilik üretime yansımamakla birlikte dökümhanelerin kar marjlarında bozulma riski oluÅŸturuyor. Yükselen girdi fiyatlarını Metal Döküm Sektörü satış fiyatlarına kısmi olarak yansıtabiliyor. Ancak bu yansıtmanın gecikmeli olması, hızla artan maliyetlerin aynı dönem ve aynı ölçüde yansıtılamaması sektörü, finans kaynak ihtiyacı konusunda sıkıntıya sokuyor. Bu durum karlılık ve sürdürülebilirlik açısından ciddi bir risk oluÅŸturuyor.

DiÄŸer taraftan Metal Döküm Sektörünün talep artışı nedeniyle yüksek kapasite ile çalışmasının getirdiÄŸi verimlilik, oluÅŸan girdi maliyet zararlarının azaltılmasında önemli bir etken olarak görülüyor.

Yeni Normalde Döküm Sektörü Toparlanmaya Öncülük Ediyor

Tüm dünyayı sosyo-kültürel ve ekonomik olarak abluka altına alan pandeminin etkilerinin biraz daha azaldığı “yeni normal” dönem ile birçok sektörün ağır da olsa toparlandığı gözlemleniyor. Rekabet ve üretim gücünü koruyabilmek adına tüm imkanlarıyla çabalayan Metal Döküm Sektörü bu toparlanmaya liderlik ediyor. Avrupa’nın ikinci, dünyanın dokuzuncu büyük döküm üreticisi konumundaki Türk Metal Döküm Sektörü; pandemi döneminde de süren teknolojik altyapı ve verimlilik artışı yatırımlarıyla, iyi yetiÅŸmiÅŸ iÅŸgücüyle ve krizlere karşı tecrübesiyle pandeminin etkisiyle yeniden oluÅŸan küresel tedarik zinciri içinde çekim merkezi olma yolunda sahip olduÄŸu önemli avantajları güçlendiriyor.   

Ana girdi maliyetlerindeki fiyat dalgalanmaları ve temin sürelerinin oluÅŸturduÄŸu risklerle birlikte, artan stok miktarları doÄŸrudan üretilen ürünün maliyetini de etkiliyor ve sektör açısından rekabeti kısıtlıyor. Ancak yüksek maliyetlere ve belirsizliklere raÄŸmen pandemi öncesi kapasitelere ulaÅŸmaya yakın olan Metal Döküm Sektörünün geleceÄŸinin bugünden daha parlak olduÄŸunu görüyoruz.

Metal Döküm Sektörünün üretim tonajı açısından Avrupa ikinciliÄŸini perçinleyeceÄŸi ve artan taleplere paralel olarak, pandemi dönemindeki kayıplarını telafi edebileceÄŸi bir dönemden geçiyoruz. Türk Metal Döküm Sektörünün pandemi sürecini ve sonrasını baÅŸarıyla yönettiÄŸini görüyoruz. TÜDÖKSAD - Türkiye Döküm Sanayicileri DerneÄŸi tarafından yayımlanan sektör raporuna göre pandemi dönemini yalnızca yüzde 6 oranında üretim kaybıyla kapatan sektör birim satış fiyatındaki artış sayesinde, aynı dönemde toplam sektör üretim kıymetini korumayı baÅŸardı.